Nasz Kościół

Rys historii Kościoła i Parafii Iwonicz

 

Skrót z tekstu Ks. Erazma Skórnickiego byłego proboszcza w Iwoniczu (niektóre wyrażenia zmieniono dla potrzeb aktualnie używanego j. polskiego)

Ponadto: zdjęcia naszego pięknego kościoła w galerii 

  1. Kościół został wybudowany z modrzewia za dziedzica Marcina Iwanieckiego, zwanego też Otosławskim, syna Bienasza,w roku 1464.
  2. Od roku 1520 Iwonicz stał się własnością Wiktoriana Sienieńskiego i następnie syna jego Zbigniewa, który stał się socynianinem (Socynianizm, odłam arian, zwanych nowymi arianami lub unitarianami). . Sienieński wybudował sobie przy dworze zbór w roku 1550 i miał u siebie predykanta.
  3. Pierwszy znany z nazwiska proboszcz iwonicki to ks. Szymon Wiśniowski, który był proboszczem w Rymanowie i równocześnie w Iwoniczu. Figuruje on na dokumentach w latach 1599 i 1616 r.
  4. Za proboszcza Walentego Trzeciakowicza w roku 1624 w Oktawie Bożego Ciała na Iwonicz napadli Tatarzy. Spalili oni całą wieś z dworem i plebanią, a ocalał tylko kościół, który doszczętnie obrabowano.
  5. W roku 1657 napadły na Iwonicz wojska Rakoczego i Kozacy. Kościół zastał splądrowany i obrabowany.
  6. W roku 1696 miało miejsce oberwanie chmury w Iwoniczu. Kościół został zalany do wysokości średniego człowieka.
  7. W roku 1799 właścicielem Iwonicza został Teofil hr. Załuski, który kupił go od Michała Ostaszewskiego.
  8. Załuski wraz z żoną swą Amelią z książąt Ogińskich hr. Załuską wybudowali w Zdroju pierwszą kaplicę drewnianą pod wezwaniem św. Iwona w roku 1836.
  9. W 1831 roku w ciągu lipca i sierpnia na cholerę umarło 115 osób.
  10. W 1847 na febrę umarło razem około 83 osoby.
  11. W 1849 na cholerę zmarło 31 osób, a w roku 1873 na tę chorobę umarło 84 osoby.
  12. W roku 1878 został proboszczem ks. Antoni Podgórski.
  13. W roku 1883 ks. Antoni Podgórski wystawił drewniany, kryty blachą, parterowy klasztor i także kaplicę dla S. Felicjanek.
  14. W roku 1884 ks. Podgórski przystąpił do rozbudowy i upiększenia kościoła, co trwało do roku 1895. Dobudował trzy kaplice, przedłużył nawę i dobudował wieżę.
  15. W roku 1900 ks. Podgórski przystąpił do budowy murowanego klasztoru dla S. Felicjanek.
  16. W roku 1902 ks. Podgórski wybudował budynek piętrowy z kaplicą przeznaczony na szpital dla umysłowo chorych mężczyzn.
  17. W roku 1912 w ten sam sposób wybudował aż dwupiętrowy murowany budynek z kaplicą na szpital dla umysłowo chorych kobiet.
  18. 6 września 1912 roku zmarł ks. Antoni Podgórski na suchoty, których nabawił się pracą i przemęczeniem.
  19. W roku1896 Hrabstwo Michał i Helena Załuscy wybudowali w Zdroju nową kaplicę drewnianą dużą o trzech ołtarzach, pod wezwaniem św. Iwona – starą rozebrali.
  20. 27 września 1914 roku wojska austriackie uciekające spod Kraśnika przed Moskalami zostawiły prowiant pod kościołem dla cofającego się trzeciego korpusu, a potem go podpaliły. Ludność ugasiła ogień .
  21. 8 maja 1915 roku w Iwoniczu ostrzeliwały się artyleria niemiecka z rosyjską . Wówczas u S. Felicjanek na podwórzu zginęła od pocisku jedna siostra (S. Michalina Górnicka). Szrapnel rosyjski przebił ścianę kaplicy Matki Boskiej Bolesnej i jeszcze drugą ścianę do kościoła i spadł na posadzkę nie eksplodując, unieszkodliwiony został wprawiony na pamiątkę w ścianę kaplicy.
  22. 16 kwietnia 1917 Austriacy zabrali dzwon, który sprawił ks. Podgórski i cynowe piszczałki z organ, które potem zastąpiono cynkowymi.
  23. Po wojnie w roku 1923 ks. Rafa nie mogąc sobie dać rady z prowadzeniem szpitala umysłowo chorych mężczyzn oddał go Br.Bonifratrom, uposażając go 5 morgami i 300 sążniami swego pola.
  24. W roku 1924 kupili Br.Bonifratrzy zrujnowany budynek dla umysłowo chorych kobiet, którego jednak nie odrestaurowali.
  25. W roku 1927 wyremontowano Kościół.
  26. W roku 1927 powstały Męskie i Żeńskie Katolickie Stowarzyszenia Młodzieży.
  27. W roku 1938 S. Kazimiera Tkacz wielka artystka i malarka, która sama malowała sceny, robiła stroje do sztuk wymalowała i wykonała kulisy do Grobu Bożego do kościoła.
  28. W dzień wybuchu wojny, to jest 1 września 1939 sprowadzono się ze starej do nowej, murowanej, piętrowej plebanii.
  29. 9 września 1939 roku. Niemcy zajęli Iwonicz. * W roku 1937 w Zdroju została poświęcona kaplica w sanatorium „Excelsior”.
  30. 6 stycznia 1940 roku spalił się szpital dla umysłowo chorych mężczyzn Br.Bonifratrów.
  31.  W roku 1941 Niemcy zabrali dzwon z roku 1573 i sygnaturkę.
  32. 4 stycznia 1942 roku zmarł ks. Józef Rafa na tyfus. Po śmierci ks. Rafy objął probostwo iwonickie ks. Erazm Skórnicki, dotychczasowy wikary od roku 1933.
  33. Niemcy w roku 1942 pomogli Br.Bonifratrom odbudować spalony szpital, a 25 lutego 1943 wystrzelali w lesie w Warzycach wszystkich umysłowo chorych mężczyzn, których było 23.
  34. Ukraińcy, którzy ostatecznie zajęli na swoją kwaterę Szpital Br.Bonifratrów i, którzy umieścili się we dworze, a częściowo też, na plebanii i u S. Felicjanek 24 lipca 1944 roku rozstrzelali 72 więźniów politycznych z więzienia jasielskiego w lesie Grabińskim w Iwoniczu. Ekshumowanych 22, którzy nie zostali rozpoznani, pochowano za stodołą plebańską 10.IV.1945 roku, a na miejscu kaźni postawiono pomnik, który został poświęcony 27.VII.1947.
  35. 5 kwietnia 1944 roku spaliły się obie stajnie plebańskie z wystrzelonej przez żołnierza niemieckiego rakiety.
  36. 30 lipca 1944 Ukraińcy uciekli zabrawszy konie plebańskie i zaczęły się wyczyny partyzantki, którą armia niemiecka zmuszała do opuszczenia Iwonicza.
  37. Br.Bonifratrzy ponieśli znów szkodę po ucieczce Ukraińców. Ponieważ z za szpitala do Niemców strzelali partyzanci 31 lipca 1944, Niemcy dwoma tankami strzaskali cały budynek.
  38. 12 września 1944 wieś Iwonicz zajęły wojska radzieckie. Front ustalił się na wysokim brzegu i trwał do 20 września. W czasie frontu zginęło od kul w Iwoniczu 32 osoby, a spaliło się 75 domów przeważnie umyślnie podpalonych przez Niemców.
  39. Zdrój został zajęty przez wojsko radzieckie 20 września 1944.
  40. W roku 1946 szpital Br.Bonifratrów wyremontowano i kaplicę poświęcił O. Jan Boży Krauze prowincjał 24 II 1947 roku. W roku 1950 państwo roztoczyło nad nimi opiekę i nadało kierownika świeckiego. Wówczas, aby utrzymać się pod kierownictwem duchowym, oddali się pod opiekę „Caritasu”. „Caritas” wyremontował do reszty budynek, ogrodził siatką w miejsce starego muru, nadał 55 umysłowo chorych mężczyzn w wieku ponad 18 lat. Liczba braci powiększyła się również z 4 na 8.
  41. W roki 1950 powstała koncepcja założenia w Zdroju stałej kapelanii. Mieszkanie z wiktem, opałem i światłem wyszukano w willi prywatnej „Kramarzówka” i tam zamieszkał wikary eksponowany ks. Mgr Jan Rąb od 1 września 1950 roku.
  42. 1 stycznia 1957 Iwonicz został podzielony na dwie jednostki administracyjno-cywilne: Iwonicz Zdrój, czyli Iwonicz Osiedle i Iwonicz Wieś, a ks. Mgr Jan Rąb otrzymał też wikarego.
  43. W roku 1960 17 II została otwarta w Iwoniczu Wsi nowa szkoła, a od 1 IX tegoż roku usunięto z niej religię jak również i ze szkół w Iwoniczu Zdroju. Odtąd dzieci uczą się religii w budynku plebańskim zwanym „Waldemerówka”, w Zdroju – w kaplicy.
  44. 16 i 17 maja 1964 roku przy wizytacji biskupiej Ks. Biskupa Stanisława Jakiela kościół parafialny w Iwoniczu obchodził 500- lecie swej konsekracji. Na tę pamiątkę sprawiono trzy dzwony.